Τι είναι το blue light. Οι επιδράσεις στον ύπνο αλλά και σε άλλους τομείς.
Παρότι φιλικό προς το περιβάλλον, το blue light μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου αλλά και να προκαλέσει ασθένειες. Μέχρι την έλευση του τεχνητού φωτός, η βασική πηγή φωτισμού ήταν ο ήλιος και οι άνθρωποι περνούσαν τα απογεύματα και τα βράδια σε σχετικό κόστος = σκότος . Σήμερα, στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη απογευματινές ώρες είναι «φωτισμένες» με τεχνητό φως και πλέον θεωρείται δεδομένη η πρόσβαση μας στον τεχνητό φωτισμό.
Αλλά ενδεχομένως πληρώνουμε ένα τίμημα απολαμβάνοντας όλο αυτό το φως. Τη νύχτα, το φως απορρυθμίζει το βιολογικό ρολόι του σώματος και το ρυθμό του κιρκάδιου ρυθμού. Η ποιότητα του ύπνου φθίνει. Ενώ χειρότερα μπορεί να ευθύνεται για την πρόκληση καρκίνου, διαβήτη, καρδιακών παθήσεων και παχυσαρκίας.
Τι είναι το μπλε φως (blue light);
Δεν έχουν όλα τα χρώματα τις ίδιες παρενέργειες. Τα μπλε μήκη κύματος – τα οποία είναι ευεργετικά κατά τη διάρκεια της ημέρας επειδή ενισχύουν την προσοχή, τους χρόνους αντίδρασης και τη διάθεση – φαίνεται να είναι τα πιο επιβλαβή τη νύχτα. Και ο πολλαπλασιασμός των ηλεκτρονικών με οθόνες, καθώς και ο ενεργειακά αποδοτικός φωτισμός, αυξάνει την έκθεσή μας σε μπλε μήκη κύματος, ειδικά μετά το ηλιοβασίλεμα.
Φως και ύπνος
Ο καθένας έχει ελαφρώς διαφορετικό κιρκάδιο ρυθμό, αλλά ο ρυθμός έχει μια ενδογενή περίοδο που διαρκεί περίπου 24 ώρες. Ο ρυθμός αυτός συνεχίζει να υφίσταται και σε μόνιμες καταστάσεις (πχ μόνιμο σκοτάδι) με περίοδο περίπου 24 ωρών.Ο κιρκάδιος ρυθμός των ατόμων που μένουν ξύπνιοι αργά είναι ελαφρώς μεγαλύτερος, ενώ ο ρυθμός όσων ξυπνούν νωρίς μειώνεται σε λιγότερο από 24 ώρες.
Ο Δρ Charles Czeisler της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ έδειξε, το 1981, ότι το φως της ημέρας διατηρεί το εσωτερικό ρολόι ενός ατόμου «ευθυγραμμισμένο» με το περιβάλλον.
Είναι κακή η έκθεση στο φως τη νύχτα;
Ορισμένες μελέτες συσχετίζουν την έκθεση στο φως τη νύχτα και τη νυχτερινή εργασία, ακόμα και με ορισμένους τύπους καρκίνου, διαβήτη, καρδιακών παθήσεων και παχυσαρκίας.
Αυτό, σε καμία περίπτωση, δεν αποτελεί απόδειξη ότι η έκθεση στο φως τη νύχτα προκαλεί αυτές τις παθήσεις. Ούτε είναι αποδεδειγμένη η βλαπτικότητά του προς εμάς. Γνωρίζουμε όμως ότι η έκθεση στο φως καταστέλλει την έκκριση της μελατονίνης, μιας ορμόνης που επηρεάζει τους κιρκάδιους ρυθμούς και υπάρχουν κάποια πειραματικά στοιχεία (είναι πολύ προκαταρκτικά) ότι τα χαμηλότερα επίπεδα μελατονίνης μπορεί να συσχετίζονται με τον καρκίνο.
Μια μελέτη του Χάρβαρντ ρίχνει λίγο φως στην πιθανή σύνδεση με τον διαβήτη και πιθανώς την παχυσαρκία. Οι ερευνητές έθεσαν 10 άτομα σε ένα πρόγραμμα που άλλαξε σταδιακά το χρονοδιάγραμμα των κιρκάδιων ρυθμών τους. Τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους αυξήθηκαν, ρίχνοντάς τα σε προ-διαβητική κατάσταση και τα επίπεδα λεπτίνης, (ορμόνη που προκαλεί το αίσθημα κορεσμού), μειώθηκαν.
Ακόμα και το αμυδρό φως μπορεί να επηρεάσει τον κιρκάδιο ρυθμό και την έκκριση μελατονίνης ενός ατόμου. Η έκθεση σε ακτινοβολία τη νύχτα είναι ένας από τους λόγους που πολλοί άνθρωποι δεν κοιμούνται αρκετά, λέει ο Stephen Lockley, ερευνητής ύπνου του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και οι ερευνητές έχουν συνδέσει τον σύντομο ύπνο με αυξημένο κίνδυνο κατάθλιψης, καθώς και διαβήτη και καρδιαγγειακά προβλήματα.
Επιδράσεις του μπλε φωτός και του ύπνου
Ενώ το φως κάθε είδους μπορεί να καταστείλει την έκκριση της μελατονίνης, το μπλε φως τη νύχτα το επιτυγχάνει αυτό σε μεγαλύτερο βαθμό. Οι ερευνητές του Χάρβαρντ και οι συνεργάτες τους πραγματοποίησαν ένα πείραμα που συγκρίνει τα αποτελέσματα έκθεσης 6,5 ωρών σε μπλε φως με την έκθεση σε πράσινο φως συγκρίσιμης φωτεινότητας. Το μπλε φως κατέστειλε τη μελατονίνη σχεδόν διπλάσια από το πράσινο φως και μετατόπισε τους κιρκάδιους ρυθμούς κατά δύο φορές περισσότερο (3 ώρες έναντι 1,5 ώρας).
Σε μια άλλη μελέτη για το μπλε φως, οι ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο συνέκριναν τα επίπεδα μελατονίνης ανθρώπων που εκτίθενται σε έντονο τεχνητό φως που φορώντας γυαλιά προστασίας κατά του μπλε φωτός με άτομα που εκτέθηκαν σε κανονικό φως χωρίς να φορούν γυαλιά. Το γεγονός ότι τα επίπεδα της ορμόνης ήταν περίπου τα ίδια στις δύο ομάδες ενισχύει την υπόθεση ότι το μπλε φως είναι ένας ισχυρός καταστολέας της μελατονίνης. Υποδηλώνει επίσης ότι οι εργαζόμενοι σε εναλλασσόμενες βάρδιες και όσοι ξενυχτούν θα μπορούσαν ίσως να προστατευτούν εάν φορούσαν γυαλιά που μπλοκάρουν το μπλε φως. Τα φθηνά γυαλιά ηλίου με πορτοκαλί φακούς μπλοκάρουν το μπλε φως, αλλά μπλοκάρουν και άλλα χρώματα, επομένως δεν είναι κατάλληλα για χρήση σε εσωτερικούς χώρους τη νύχτα.
Έκθεση σε LED blue light
Εάν το μπλε φως έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία, τότε οι περιβαλλοντικές ανησυχίες και η αναζήτηση για ενεργειακά αποδοτικό φωτισμό, θα μπορούσαν να έρχονται σε αντίθεση με τη διασφάλιση της υγείας. Οι συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού και φώτα LED είναι πολύ πιο ενεργειακά αποδοτικοί από τους παλιούς λαμπτήρες πυρακτώσεως με τους οποίους μεγαλώσαμε. Αλλά τείνουν επίσης να παράγουν περισσότερο μπλε φως.
Η κατασκευή των λαμπτήρων φθορισμού δεν μπορεί να αλλάξει, αλλά μπορούν να βελτιωθούν οι επικαλύψεις μέσα στους λαμπτήρες έτσι ώστε να παράγουν ένα θερμότερο, λιγότερο μπλε φως. Τα φώτα LED είναι πιο αποτελεσματικά από τα φώτα φθορισμού, αλλά παράγουν επίσης αρκετή ποσότητα φωτός στο μπλε φάσμα. Ο Richard Hansler, ένας ερευνητής φωτός στο Πανεπιστήμιο John Carroll στο Κλίβελαντ, σημειώνει ότι τα συνηθισμένα φώτα πυρακτώσεως παράγουν επίσης ποσότητα μπλε φωτός, αν και λιγότερο από τους περισσότερους λαμπτήρες φθορισμού.
Προστατέψτε τον εαυτό σας από το μπλε φως τη νύχτα
Χρησιμοποιήστε αχνά κόκκινα φώτα για νυχτερινό φωτισμό. Το κόκκινο φως έχει τη λιγότερη επίδραση μετατόπισης του κιρκάδιου ρυθμού και καταστολής της μελατονίνης.
Αποφύγετε την έκθεση σε φωτεινές οθόνες τουλάχιστον για 2-3 ώρες πριν πέσετε στο κρεβάτι.
Εάν εργάζεστε σε νυχτερινή βάρδια ή χρησιμοποιείτε πολλές ηλεκτρονικές συσκευές τη νύχτα, σκεφτείτε το ενδεχόμενο να φοράτε μπλε γυαλιά ή να εγκαταστήσετε μια εφαρμογή που φιλτράρει το μπλε / πράσινο μήκος κύματος τη νύχτα.
Εκθέστε τον εαυτό σας σε πολύ έντονο φως κατά τη διάρκεια της ημέρας, γεγονός που θα ενισχύσει την ικανότητά σας να κοιμάστε το βράδυ, καθώς και τη διάθεσή σας και την εγρήγορση κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Πηγή: www.health.harvard.edu
